Schakelen
Zo meteen heb ik m’n eerste netwerkgesprek. Onlangs hoorde ik Eric Datema spreken over hoe hij
met WFH inspeelt op de veranderende arbeidsmarkt. Heel inspirerend. Ik heb me spontaan
aangemeld voor het netwerk en nu heb ik dus m’n eerste gesprek met een werkzoekende. Zelden
vinden mensen meer een baan door te solliciteren. Als hoofd van de stafdienst P&O in de zorg voor
mensen met een verstandelijke beperking, houdt mij dat ook wel bezig. Ook wij hebben door alle
veranderende regelgeving in de zorg weer te maken met ‘krimp’. M’n telefoon gaat over en de
receptie meldt dat mijn bezoek, voorzien van een bakkie koffie, in de hal zit te wachten. Mooi op
tijd. Ondertussen aan de grote koffietafel in de ontvangsthal bij de receptie, kijkt Nicole om zich heen.
‘Wat een mooie dingen’. De keramieken borden en de schalen langs en op de wand zijn heel
origineel en vrolijk beschilderd. Op de koffietafel staat een etagère met cup cakes van de
langhoudbare soort, want het zijn kaarsen…Grappig! Al die dingen zijn vast gemaakt door cliënten
van Cosis.
Er komt een man energiek de trap afgelopen. ‘Wie moet ik hebben?’, vraagt hij vriendelijk lachend.
‘Ik ben Johan, dus…’. ‘Dan hebben wij een afspraak’, zeg ik. ‘Oh, mooi! Welkom Nicole, loop je met
me mee naar boven?’. Eenmaal aangekomen op de werkkamer van Johan stellen we ons nader aan elkaar voor.
Ik vertel Johan dat ik na 16 jaar werken bij de bank sinds september vorig jaar zonder werk ben.
En hoewel ik vanuit mijn laatste functie ‘mobiliteitsadviseur’ natuurlijk veel weet over het proces
wat er dan bij mensen op gang komt, is het toch anders als je het zelf meemaakt.
Zo ben ik bijvoorbeeld zelf niet begeleid vanuit het werk in de aanloop naar het ontslag. Gelukkig
kreeg ik wel een netwerkkaart. Dat voelde alsof ik toch ook iets extra’s kreeg van m’n werkgever.
‘Ik ben echt benieuwd naar jouw ervaringen met de kaart. Wil je me er eens over vertellen? Ik
vertel hem dat ik aanvankelijk dacht: ‘Ik ga voor mezelf beginnen’. De loopbaancoach van WFH
pakte toen hij dat hoorde gewoon z’n laptop erbij en keek samen met mij wie voor mij interessant
zouden kunnen zijn om het ondernemerschap nader te verkennen.
Door een simpele klik met de muis lieten we vier mensen weten dat ik graag een netwerkgesprek
met hen zou willen. ‘En weet je wat ik vooral zo leuk vind? Dat ik vervolgens door hen werd
benaderd voor een afspraak! Terwijl ik naar huis reed, reageerde de eerste al’.
Het waren hele interessante en leuke gesprekken. Ik ben echt heel veel te weten gekomen over
het werken als zelfstandige. Ik ben er ook achter gekomen dat het allemaal niet zo gemakkelijk is.
Er komt heel veel bij kijken. In de huidige context is het heel lastig om opdrachten te krijgen. Heeft
ook weer met je netwerk te maken.
‘En hoe kom je hier terecht?’, vroeg Johan. ‘In het nieuws hoor ik ook over de vele veranderingen
die er op de zorg afkomen. Tijdens mijn loopbaan heb ik wel eens vaker overwogen in de
gezondheidszorg te gaan werken. Ooit wilde ik kraamverzorgster worden. Mijn persoonlijke
ontwikkeling is wel anders verlopen, maar wie weet kan ik met mijn ervaring rond
mobiliteitsvraagstukken wel iets betekenen voor de zorg’.
Ik wil graag onderzoeken of dat zo is en in welke vorm dat zou kunnen. Ik ben gaan twijfelen over
het zelfstandig ondernemerschap maar misschien kan ik me ook ergens bij aansluiten?
Johan vertelde me vervolgens over iemand die mobiliteitscentra opzet in de zorg en zei dat hij haar
wel wilde benaderen zodat ik met haar ook een gesprek kon hebben. Dat is ook het leuke van deze
netwerkkaart. Je streept een gesprek af én er komt vaak weer een gesprek bij. Ik weet zeker dat ik
‘m minstens zal verdubbelen!
Johan heeft al die tijd voornamelijk geïnteresseerd naar mij geluisterd. Hij vertelt op mijn vraag
wat de vele veranderingen voor zijn werkpraktijk betekenen. Hij schetst de veranderingen en als
vakgenoten praten we over wat dat betekent voor de organisatie. In het bankwezen heerst een
andere cultuur dan in de zorg. Johan ziet vergrijzing en ontgroening, terwijl hij een voorstander is
van divers samengesteld personeelsbestand (en niet alleen op leeftijd). Dan versterk je elkaar.
Hij maakt zich ook zorgen voor de langere termijn: ‘Laten we nu niet een hele generatie voor de
zorg verloren gaan, die we straks weer hard nodig zullen hebben?’ En: ‘hoe kunnen we de
gewenste veranderingen realiseren met deze populatie waarvan een deel behoorlijk ‘verandermoe’
is. De manoeuvreerruimte om met deze problematiek om te gaan, is de laatste jaren door de
aangescherpte regelgeving behoorlijk afgenomen. Ik pleit voor een 62+ regeling voor mensen die
de veranderingen niet meer aankunnen.
‘Hoe maakte jij ruimte in jouw werk bij de bank?’ vraagt hij. Ik vertelde hem het een en ander over
de regelgeving bij de bank en het sociaal statuut dat na vele onderhandelingen met de vakbonden
tot stand was gekomen. Een mooi sociaal statuut dat voor de meeste vraagstukken wel
antwoorden bevatte, maar soms was er toch maatwerk nodig.
Ik vertelde hem een voorbeeld van hoe ik dan op zoek ging naar de ruimte ‘tussen de tralies’ van
de regelgeving. Ik was dan net een vogeltje die altijd wel een vleugeltje tussen de tralies door
kreeg. Daar kon ik dan echt van genieten. ‘Ja, het is mooi als je iets kunt betekenen voor mensen
die in een lastige situatie zitten’, zegt Johan. ‘Ja, gewoon een klein stukje meelopen met die mensen’. Dat is de kern van ons vak en ook van wat professionals in de zorg doen.
Op Johan’s uitnodiging zetten we ons gesprek nog even voort in de kantine, want de lunchpauze
was aangebroken. Zo kon ik meteen ook nog even mooi sfeer proeven, want de lunch bleek te zijn
verzorgd door cliënten van Cosis. Zij stonden trots achter het zelfbedieningsbuffet te kijken wat
hun klanten voor lekkers uit kozen en vulden daar waar nodig de voorraad aan.
Terwijl we genoten van de lunch kwam er nog een cliënt langs voor een praatje aan de hand van
vier foto’s. Ze liet ze trots aan Johan zien. Terwijl ze vertelde over haar inmiddels overleden
moeder, werd haar stem wat verdrietiger. Johan schakelde subtiel over naar het meisje op de foto.
Was dat hetzelfde meisje dat binnenkort jarig is? Jaaaa en dan word ik 50 (!) en dan komt er een
BBQ! Nadat ‘Sarah’ mij nog even de foto’s liet zien vervolgde ze blijmoedig haar pad.
En, dat deed ik zelf ook. Wat een open gesprek was dit. Het voelde meteen goed aan. Ook fijn om
weer eens als vakgenoten onder elkaar te kunnen praten; ik voelde me echt erkend in m’n
vakgebied. Dat smaakt naar meer! De receptioniste wuift me terwijl ze aan de telefoon zit, nog
vrolijk uit. Een paar dagen later ontvang ik een mailtje van Johan met de toegezegde gegevens
voor een nieuw netwerkcontact. Ik maak dezelfde dag nog een afspraak.
Van netwerken, leerkansen maken!
Hoe kunnen we allemaal uit bovenstaand netwerkverhaal iets leren?
De context van een netwerkgesprek is dat er een ontmoeting plaatsvindt die meerwaarde heef voor allebei de gesprekspartners. In dit verhaal zijn Nicole (voorheen werkzaam als
mobiliteitsadviseur bij de ING) en Johan (hoofd stafdienst Cosis) degenen die het netwerkgesprek met elkaar voerden. Reflecteren kan op veel manieren en door heel veel verschillende brillen. Deze keer kies ik er voor te reflecteren op basis van de dynamische kwaliteitszorg* zoals die wordt gehanteerd vanuit de kernwaarden: verbinden, ontmoeten, ontwikkelen en organiseren.
Van verbinden naar ontmoeten
In dit verhaal lezen we hoe de verbinding tussen twee vakgenoten schijnbaar heel gemakkelijk
wordt gelegd. Als we ietsje verder kijken, bereiden beiden zich mentaal voor op de ontmoeting.
Nicole kijkt rond en neemt de omgeving en de sfeer in zich op terwijl ze op Johan wacht. Ook
Johan staat even stil bij de afspraak; een eerste netwerkgesprek op verzoek van WFH.
Ik vermoed dat de sfeervolle hal en de open ontvangst (koffie van de receptioniste en de manier waarop Johan zijn bezoek ‘uitzoekt’) er aan bijdragen dat in het gesprek ook een echte ontmoeting volgt. En het valt op dat beiden betrokken naar elkaar luisteren.
Reflectievragen:
Wat is er zichtbaar in de ontvangsthal van jullie organisatie? Haal jij ook persoonlijk je bezoek op?Hoe laat jij jezelf zien als mens los van je rol in de organisatie? Of juist in relatie tot die rol?
Hoe vraag jij aandacht in een tweegesprek? Hoe geef jij aandacht? Hoe ontvang je aandacht?
Van ontmoeten naar ontwikkelen
Daar waar het ontmoetingspunt is bereikt, zijn (volgens Paulo Freire, Braziliaans pedagoog) geen totaal wetenden, ook geen totaal onwetenden, er zijn slechts mensen die samen met anderen,
meer te weten komen dan ieder van hen al weet. Dat is de kunst van samen smeden
(samenwerken). Kunst laat zich nimmer afdwingen. De ene dag lukt het beter dan de andere dag.
Nicole en Johan praten over de context waarin organisaties zich momenteel bevinden. Zij wisselen vanuit hun verschillende achtergronden van gedachten. De gelegde verbinding maakte dat zij elkaar oordeelsvrij dingen durfden te vragen. Zo kwamen beide meer te weten over de verschillende organisatieculturen en de wisselwerking met veranderende omgeving/maatschappij.
Johan biedt spontaan aan om even contact te leggen met iemand waar Nicole wellicht meer te
weten kan komen m.b.t. het opzetten van mobiliteitscentra in de zorg. Zo gaat het wel vaker. Vanuit verbinden groeit het vertrouwen zodat er een echte ont-moeting ontstaat en van daaruit gaan mensen delen en co-creëren.
Reflectievragen:
Hoe zet jij jezelf in als instrument voor de ander? Wat heb jij daar voor nodig?
Van ontwikkelen naar organiseren
Johan organiseert daadwerkelijk dat Nicole er nog een netwerkgesprek bij krijgt. Deze
netwerkschakel is een ‘externe’ die in meerdere zorgorganisaties werkervaring heeft in het
vakgebied van Nicole.
Reflectievragen:
Welke vragen zou jij meenemen naar het volgende netwerkgesprek als jij Nicole was?
Welke mogelijkheden zie jij om iemand vanuit verschillende perspectieven kennis te laten makenmet de branche waarin jij werkt?
Met welke branche zou jij weleens (nader) kennis willen maken? Hoe kun je dat organiseren?
Over de auteur
Gea Koren is verhalenvanger en narratief coach. Luisterend naar het zelfverhaal van mensen gaat ze in dialoog over de groeikansen voor professionals en organisaties. Gea verzamelt al jaren werkverhalen die zij anonimiseert en voorziet van een professionele en uitnodigende reflectie. Zo ‘tovert’ zij menig werkverhaal om tot leerkansen voor iedereen.
